Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahn
10
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna (dawny)
6
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna
5
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna (dawny)
4
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna
3
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna (dawny)
1
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna (dawny)
4
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna (dawny)
2
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna
5
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna
4
 
Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna (dawny)
13
 
 
 
 
  ID: 6349336

Pomniki Friedricha Ludwiga Jahna

Friedrich Ludwig Jahn Denkmale



Status
Istnieje częściowo
 
Friedrich Ludwig Jahn urodził się 11 VIII 1778 r. we wsi Lanz w Brandenburgii. Jego ojciec był pastorem i aż do 13. roku życia uczył syna w domu. Friedrich Ludwig Jahn chętnie wędrował, nauczył się pływać i jeździć konno. Naukę kontynuował w Salzwedel i Berlinie, ale nie zdał matury. Od 1796 r. studiował w Halle i Greifswaldzie, początkowo teologię, a następnie historię i filologię. Pracował jako nauczyciel domowy w Meklemburgii, a później prowadził wędrowny tryb życia. Jesienią 1806 r. postanowił ...
Friedrich Ludwig Jahn urodził się 11 VIII 1778 r. we wsi Lanz w Brandenburgii. Jego ojciec był pastorem i aż do 13. roku życia uczył syna w domu. Friedrich Ludwig Jahn chętnie wędrował, nauczył się pływać i jeździć konno. Naukę kontynuował w Salzwedel i Berlinie, ale nie zdał matury. Od 1796 r. studiował w Halle i Greifswaldzie, początkowo teologię, a następnie historię i filologię. Pracował jako nauczyciel domowy w Meklemburgii, a później prowadził wędrowny tryb życia. Jesienią 1806 r. postanowił zgłosić się do wojska i ofiarować swoje usługi księciu Ludwikowi Ferdynandowi, który jednak poległ już na początku wojny z Francją, w bitwie pod Jeną. Jahn udał się do Szczecina, gdzie miała zgromadzić się armia pruska. Miasto jednak poddało się. Następnie wyruszył do Lubeki, gdzie był świadkiem nieudanej obrony. W 1810 r. pracował jako nauczyciel w Berlinie. W czerwcu 1811 r. w Hasenheide koło Berlina założył pierwszy w Niemczech plac ćwiczeń gimnastycznych. Troska o sprawność fizyczną młodzieży, ale również o wychowanie w duchu patriotycznym, miała przygotowywać do służby wojskowej i walki z wrogami. Za wrogów Jahn uważał Francuzów i książąt niemieckich, którzy uniemożliwiają zjednoczenie kraju. W 1813 r. przybył do Wrocławia i zaciągnął się do korpusu Lützowa, który gromadził ochotników do walki z Francuzami. Wziął udział w bitwach pod Mölln i Göhrde. W 1814 r. wrócił do Berlina. Zajął się rozwojem ruchu gimnastycznego wraz z Ernstem Eiselenem. W 1816 r. opublikował wraz z nim książkę Die deutsche Turnkunst. 23 III 1819 r. student z Jeny i zarazem członek ruchu gimnastycznego zamordował reakcyjnego radcę rządowego i dramaturga Augusta von Kotzebue. Działaczy gimnastycznych jako wrogów istniejącego porządku aresztowano. Jahn został uwięziony kolejno w twierdzach: Spandau, Kostrzyń i Kołobrzeg. W 1825 r. został zwolniony. Nie mógł jednak zamieszkać w Berlinie i w obrębie 10 mil od miasta, a także miastach uniwersyteckich i gimnazjalnych. Jahn osiadł pod policyjnym nadzorem we Freiburgu an der Unstrut. Władze wypłacały mu 1000 talarów rocznie. W 1825 r. wypowiedział często cytowany pogląd, że nieszczęściem Niemiec są Polacy, Francuzi, księża, junkrzy i Żydzi. Nie przeszkadzało mu to utrzymywać kontakty z żydowskim studentem, a potem deputowanym do Parlamentu Frankfurckiego Salomonem Stiebelem. W 1829 r. przeniósł się do Kölleda, ale po 7 latach powrócił do Freiburga an der Unstrut, gdzie mieszkał do śmierci. W 1840 r. król Fryderyk Wilhelm IV zniósł nadzór policyjny nad Jahnem i odznaczył go Żelaznym Krzyżem II klasy. W 1848 r. został wybrany do parlamentu frankfurckiego, ale nie odegrał w nim żadnej roli, gdyż nie rozumiał nowych czasów. Zmarł 15 X 1852 r. we Freiburgu an der Unstrut. Jahn, propagując gimnastykę, wiązał ją z patriotyzmem i nacjonalizmem. W okresie II Rzeszy Niemieckiej był gloryfikowany przez organizacje gimnastyczne jako bojownik o zjednoczenie Niemiec pod hegemonią Prus. Po I wojnie światowej przedstawiano wyidealizowany obraz Jahna jako świadectwo dawnych, dobrych czasów. W okresie nazistowskim stał się prekursorem narodowego socjalizmu (Angerstein 1881, s. 662–664; Ueberhorst 1974, s. 301–303).
Upamiętnianie Jahna rozpoczęło się niedługo po jego śmierci. W 1859 r. na grobie twórcy ruchu gimnastycznego ustawiono jego popiersie. W 1865 r. w Braszowie (dziś Rumunia) powstał pomnik z dębową figurą nadnaturalnej wielkości. Dąb był w mitologii germańskiej symbolem siły. Jednak już po 2 latach monument zgnił i został usunięty. Od początku lat 90. w Austrii zaczęły powstawać medale z popiersiem Jahna w wieńcu dębowym. Było to odwołanie do ideologii folkistowskiej, głoszącej związek cech narodowych z krajobrazem. W Niemczech jego cechą charakterystyczną były lasy. Wkrótce ten motyw trafił też na pomniki. Obok nich często sadzono dęby jako alegoryczny dodatek. Również w 1867 r. rozpoczęto przygotowania do wystawienia monumentu w Hasenheide, który odsłonięto 10–11 VIII 1872 r. Na potrzeby pomnika towarzystwa gimnastyczne ofiarowały 150 bloków kamiennych. Najcięższy z nich ważył 40 cetnarów (1 cetnar = 50 kg). Na utworzonym przez nie pagórku o wysokości 4 m znajdował się cokół ze stojącą figurą Jahna. Bloki kamienne, często były nimi głazy narzutowe, symbolizowały dawne dzieje, przywiązanie do ziemi, siłę i wytrwałość. Głazy narzutowe były potem często wykorzystywane przy tworzeniu pomników Jahna. Elementy metalowe monumentów przypominały o trwającej epoce industrializacji (Schnitzler 2002, s. 2, 14, 46, 53, 121).
Pomniki Friedricha Ludwiga Jahna stawiano na terenach zamieszkanych przez Niemców: w Rzeszy Niemieckiej, Austrii, Sudetenlandzie (pograniczne tereny Czechosłowacji z większością ludności niemieckiej). Dwa powstały w USA. Według Thomasa Schnitzlera ogółem postawiono 329 pomników, w tym do wybuchu I wojny światowej 154. Nie jest to pełna liczba, gdyż w zestawieniu brakuje bardzo wielu pomników z terenu dzisiejszej Polski i Republiki Czeskiej. Z obszaru Śląska autor wymienia 5 obiektów, w tym jeden niezrealizowany (Schnitzler 2002, s. III, 119–120, 125).
Na Śląsku istniało co najmniej 15 pomników i 1 tablica ku czci Friedricha Ludwiga Jahna. Większość z nich odsłonięto w latach 1911–1912 z okazji 50-lecia lokalnych organizacji gimnastycznych. Przebieg uroczystości był bardzo podobny. Większość monumentów miała postać bloku kamiennego z brązowym reliefem przedstawiającym popiersie Jahna. Nawiązywano w ten sposób do tradycji i symboliki, a przy tym oszczędzano na kosztach. Zaledwie 3 monumenty miały pełnoplastyczne popiersia. Tylko w przypadku Nowej Soli zatrudniono rzeźbiarza z Berlina, ale zapewne głównie dlatego że był bratem lokalnego pastora. Z tego względu jego honorarium nie było przypuszczalnie zbyt wygórowane, choć zapewne był to najdroższy śląski pomnik Jahna. Większy rozmach miał także pomnik bolesławiecki. W przypadku Bolkowa artysta podarował swoją pracę organizacji gimnastycznej. Wszystko to pozwala wyciągnąć wniosek, że w większości pomniki Jahna na Śląsku były tanie i stąd ich relatywnie dość duża liczba. Warto też zwrócić uwagę na geograficzne rozłożenie pomników. Zaledwie 2 powstały na Górnym Śląsku, natomiast spośród dolnośląskich aż 3 znajdowały się w stosunkowo nieodległych od siebie Jaworze, Złotoryi i Chojnowie. Za: Marcin Dziedzic "Pomniki Friedricha Ludwiga Jahna na Śląsku".
Pokaż więcej Pokaż mniej