Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
 
Gorzelnia (nieczynna)
1
 
Dom nr 40 (dawna rządcówka)
2
 
Kordegarda
5
 
Spichlerz
2
 
 
 
 
  ID: 512350

Pałac Gręboszów (dawny)

Schloss Grambschütz



Budowa
1782-1784, 1900, 1904
Status
Nie istnieje
Likwidacja
1948-1949
 
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka źródłowa o miejscowości pochodzi z 1300 r. Wioska w nieznanych okolicznościach została prywatnym majątkiem rycerskim. W pierwszej połowie XVI w. należał on do Mateusza von Scholz, męża wzmiankowanej w dokumencie z 1519 r. Katarzyny von Nechler. Następnie wioska należała do licznych posiadłości rodziny von Kottulinski. W 1661 r. Jan Adam von Posadowski (1636-1708) z Grodziszowa, od 1671 r. starosta księstwa brzeskiego, ożenił się z Heleną (1642-1708), ...
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka źródłowa o miejscowości pochodzi z 1300 r. Wioska w nieznanych okolicznościach została prywatnym majątkiem rycerskim. W pierwszej połowie XVI w. należał on do Mateusza von Scholz, męża wzmiankowanej w dokumencie z 1519 r. Katarzyny von Nechler. Następnie wioska należała do licznych posiadłości rodziny von Kottulinski. W 1661 r. Jan Adam von Posadowski (1636-1708) z Grodziszowa, od 1671 r. starosta księstwa brzeskiego, ożenił się z Heleną (1642-1708), jedyną córką Adama barona Kottulinskiego z Gręboszowa. Kolejnymi właścicielami majątku były rodziny von Loos i Prittwitz und Gaffron. W 1790 r. Gustaw Adolf hrabia von Henckel – Donnersmarck, z protestanckiej linii rodziny z Tarnowskich Gór i Świerklańca, otrzymał miejscowość w wianie swej małżonki Joanny Eleonory, córki hrabiego Jana Maurycego von Prittwitz und Gaffron, budowniczego pałacu w Gręboszowie. Po śmierci Gustawa Adolfa w 1813 r. majątek odziedziczyła jego starsza córka Eleonora (Lorette). Wniosła ona tę posiadłość do dóbr małżonka, Łazarza Jana Nepomuka von Henckel – Donnersmarck, z linii rodu z Bytomia i Siemianowic. Po śmierci Łazarza Jana Nepomuka w 1859 r. Gręboszów otrzymał ich najstarszy syn Łazarz. Po nim w 1887 r. majątek odziedziczył bratanek Jan Edgar (zm. 1911 r.). Za jego rządów w latach 1903-1904 rozbudowano pałac Prittwitzów. Ostatnim prywatnym właścicielem posiadłości był Jerzy von Henckel – Donnersmarck (zm. 1973 r.), najstarszy syn Jana Edgara. Z małżeństwa z Marią Zofią von Waldburg hrabia Jerzy miał siedem córek i jednego syna, Piotra (ur. 1933 r.). Cała rodzina uciekła z Gręboszowa w styczniu 1945 r. przed zbliżającym się frontem. Żołnierze rosyjscy po zajęciu miejscowości zaprószyli ogień, który strawił rezydencję. Ruiny budynku zostały rozebrane w latach 1948-49. Z dawnej posiadłości rodziny von Henckel – Donnersmarck do dzisiaj zachowały się dwie klasycystyczne bramy, kordegarda, budynki gospodarcze folwarku i park krajobrazowy. W pobliżu neoromański kościół filialny p.w. św. Katarzyny, wzniesiony w latach 1897-99 z fundacji Jana Edgara von Henckel – Donnersmarck. Na przykościelnym cmentarzu zachowane nagrobki przedstawicieli rodziny von Henckel – Donnersmarck i von Prittwitz und Gaffron.

Wśród budynków dawnego folwarku wyróżnia się klasycystyczny spichlerz zbudowany w 1827 r. przez mistrza murarskiego Kricke. Budynek dwukondygnacjowy, zbudowany na planie prostokąta, nakryty dachem siodłowym z powiekami. Fasada siedmioosiowa z częścią środkową ozdobioną boniowaniem.

W Gręboszowie przetrwał również park krajobrazowy o powierzchni ponad 6 ha. Na jego terenie odnotowano ponad 60 gatunków drzew i krzewów zarówno rodzimych jak i obcego pochodzenia. Trzy drzewa mają status pomników przyrody: dwa dęby szypułkowe i lipa drobnolistna. Do innych ciekawych okazów w drzewostanie parku należą: grab sercowaty, grab amerykański, lilak perski, lipa japońska, lipa krymska, magnolia wirginijska, mahonia pospolita, platan wschodni, tulipanowiec amerykański, miłorząb dwuklapowy, cyprysiki (groszkowy i nutkajski) oraz żywotniki (japoński i zachodni). W parku jeszcze w latach sześćdziesiątych XX w. znajdowały się: grecka świątynia z około 1800 r. i drewniany chiński pawilon z XVIII w.

Do rejestru zabytków sztuki w Gręboszowie wpisano między innymi: 21.09.1966 r. zespół pałacowy (spichrz, dwie bramy, park) pod nr rej.: 1630/66; 26.01.1984 r. ponownie park pod nr rej.: 94/84; 04.05.1990 r. cmentarz parafialny, pod nr rej.: 250/90. W Gręboszowie znajdował się również drewniany kościół z XVII w. przeniesiony w drugiej połowie dwudziestego stulecia do Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu - Bierkowicach.
Damian Dąbrowski, Sierpień 2010 r. za
Pokaż więcej Pokaż mniej
 

  • Data: 1898-1899
    komentarze: 0
    Pałac w Gręboszowie.
  • Data: 1900-1903
    komentarze: 0
    Pałac w Gręboszowie.
  • Data: 1903
    komentarze: 0
    Grębiszów - kościół, pałac, budynek urzędniczy i kordegarda.
  • Data: 1904-1907
    komentarze: 2
    Pałac w Gręboszowie na przedwojennej karcie pocztowej..
  • Data: 1904-1909
    komentarze: 0
    Pałac Henckel von Donnersmarcków w Gręboszowie.
  • Data: 1904-1910
    komentarze: 1
    Pałac w Gręboszowie.
  • Data: 1907
    komentarze: 2
    Pałac w Gręboszowie.
  • Data: 1909
    komentarze: 0
    Pałac w Gręboszowie od strony frontowej.
  • Data: 1912
    komentarze: 0
    Gręboszów - gospoda, pałac, poczta, kościół.
  • Data: 1920-1930
    komentarze: 0
    Gręboszów na początku XX w, na widokówce widać pałac,gasthaus ...
  • Data: 1925-1928
    komentarze: 0
    Pałac Gręboszów.
  • Data: 1925-1935
    komentarze: 0
    Pałac w Gręboszowie.
  • Data: 1926-1932
    komentarze: 1
    Gręboszów-Pałac.
  • Data: 1926-1932
    komentarze: 0
    Gręboszów-Pałac.
  • Data: 1933-1939
    komentarze: 1
    Gręboszów w powiecie namysłowskim.
  • Data: 1935-1939
    komentarze: 0
    Gręboszów. Gospoda Zum Löwen Georga Ulitzki, sklep Franza Skoczylasa, ...
  • Data: 1935-1939
    komentarze: 0
    Gręboszów. Pawilon herbaciany w parku pałacowym z poł. XVIII w.
  • Data: 1935-1939
    komentarze: 0
    Gręboszów. Pawilon herbaciany w parku pałacowym - malowidła na ...
  • Data: 1935-1939
    komentarze: 0
    Gręboszów. Pawilon herbaciany w parku pałacowym - malowidła na ...
  • Data: 1935-1939
    komentarze: 0
    Gręboszów. Brama wjazdowa do pałacu.
  • Data: 1935-1939
    komentarze: 0
    Gręboszów. Pałac - biust Gustava Heinricha hrabiego Henckel von ...
  • Data: 1937
    komentarze: 1
    Grecka świątynia w parku przypałacowym w Gręboszowie.
  • Data: 1937
    komentarze: 1
    Majątek w Gręboszewie - dom pracowników z 1804 r.
  • Data: 1941
    komentarze: 0
    Pałac w Gręboszowie.
  • Data: 2005-07
    komentarze: 1
    Gręboszów-spichlerz i brama
  • Data: 2009-08-01
    komentarze: 0
    Brama wjazdowa na teren pałacowy.
  • Data: 2009-08-01
    komentarze: 0
    Brama wjazdowa na teren pałacowy.