Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Rybnica Mała, Grzmiąca
Danuta B.: Dom położony naprzeciwko szkoły, nie istnieje.
Dom nr 55 (dawna gospoda), ul. Główna, Struga
MacGyver_74: Nad tablicą po prawej widać dach "malucha" - produkcja od lipca 1973. :)
MOP Jaczków, Jaczków
moose: Jakoś tak umknęła nam ta inwestycja, tymczasem już w te wakacje ruszy odcinek z Bolkowa do Kamiennej Góry. Prace na odcinku S3 mają się zakończyć 12 lipca. Potem już tylko odbiory i droga zostanie udostępniona kierowcom.
Sanatorium uzdrowiskowe nr 4 Korona Piastowska (nieczynne), ul. Wojska Polskiego, Szczawno-Zdrój
rajaser: Od kilku lat obiekt nieczynny.
Panoramy Czarnego Boru, Czarny Bór
Kolekcja-BieniasiewiczT.: Brawo za "sokole oko" :-)
Budynek nr 8, pl. Zdrojowy, Jedlina-Zdrój
rajaser: Poprzednio

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

Mmaciek
Alistair
Alistair
kitapczy
TW40
Hellrid
Hellrid
TW40
pavelo
TW40
kitapczy
TW40
Wolwro
Wolwro
Wolwro
Wolwro
Sendu
Sendu
Mmaciek
Mmaciek
Sendu

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
Fabryka materiałów wybuchowych w Brożku Zasiekach / Sprengchemie Forst-Scheuno
Autor: gosc_nty°, Data dodania: 2008-05-07 14:54:04, Aktualizacja: 2022-06-29 12:43:08, Odsłon: 14005

Krótki opis historii fabryki Sprengchemie w Brożku na podstawie dostępnych źródeł .

Fabryka w Brożku, a dokładnie w Forst-Scheuno była własnością Deutsche Sprengchemie GmbH, Berlin przy W9 Linkstrasse 25, która posiadała 9 obiektów produkcyjnych: Klietz (Bismarck), Moschwig (Buche), Torgelow (See), Geretsrried (Tal), Oderberg (Damm), Kraiburg (Fichte), Forst Scheuno (Wald), Dreetz (Aue), Dannenwalde (Eiche).

Prace projektowe w Zasiekach rozpoczęto w 1938 r, a prace ziemno-betoniarskie rozpoczęły się jesienią 1939 r. a zakończono w 1941 r. Dla pokrycia zapotrzebowania na energię DSC zbudowano elektrownię wodną, stacje rozrządową z dwoma nastawniami i trzema torami kolejowymi. Obiekt o powierzchni 500-600 ha posiadał 72 km ulic betonowych, 38 km torów kolejowych i 60 km rur wodociągowych i zawiera ok 400 (ponoć dokładnie 394) bunkrów, a otaczał go 2,5 m płot. Łączna powierzchnia naziemnych i podziemnych budowli wynosiła 300 tys.  mkw. Bunkry powyżej terenu miały na 2-3 metry grube ściany betonowe, które znowu nasypywawane były gruntem grubości 3 m, na czym był mech i młode sosny, zasadzone celem lepszego maskowana. Budynki zagłębiono na 20 m w ziemię. Kotłownia, do której wjeżdżał cały pociąg, ma wysokość czteropiętrowego budynku, ale nad ziemią jest tylko jedna kondygnacja. W czasie nalotów kominy o teleskopowej budowie były chowane do wewnątrz, a para i spaliny rurami odprowadzane były do rzeki. Ściany bunkrów, ulice betonowe i linie kolejowe zostały pomalowane zielonym kolorem maskującym. Zakłady nie mogły być rozpoznane przez z powietrza. Zakład był podzielony na obszary produkcyjne ukryte w bunkrach: walcownie, suszarnie, pakowalnie, wytwórnię "makaronów", czyli waty strzelniczej (oryg - "Makkaronischneidereien"), nitrowniach (oryg. Nitrierunge). Były budowle socjalne, rampy załadunkowe, perony osobowe, ukryte magazyny paliwa. Produkowano w niej proch strzelniczy i NITROPEN. Dwa bliźniacze zakłady w Brożku wytwarzały go w ilości 1 600 ton miesięcznie. Pracujący tu w czasie wojny robotnicy mieli na nogach drewniane sandały podbite gumą. Posadzka była wyłożona ołowiem. Pomimo tego do szpitali w Żarach i Lubsku dowożono poparzone osoby, w wybuchach zatrudnieni często tracili kończyny. Początkowo pracowali tam Niemcy, ale potem dowożono przymusowych robotników. Do budowy fabryki oraz kombinatu koło Nowogrodu Bobrzańskiego ściągnięto około 25 tys. robotników przymusowych pochodzących z Belgii, Czech, Francji, Holandii, Jugosławii, Rosji, Słowacji, Ukrainy, Włoch i Polski. Oczywiście nie brakowało również ludności pochodzenia żydowskiego z obozów koncentracyjnych. Robotnicy znali tylko swoje stanowisko pracy (bunkier) i nikt nie wiedział jak duży był obiekt łącznie. Poruszanie było dozwolone tylko z legitymacja służbową.

22 lutego 1945 wybuchła stacja napełniająca 250 bomb lotniczych, zginęło 64 osoby, 200 było rannych. w promieniu 5 km wypadły wszystkie szyby w oknach. Produkcja trwała tu do ostatnich dni przed wkroczeniem Armii Czerwonej w lutym 1945 r. W pośpiechu Niemcy zdołali jedynie zdemontować tylko część najcenniejszych instalacji i wywieźć je w głąb Rzeszy. 28 lutego 1945 r. radzieckie oddziały wkroczyły na teren obiektów. Wielu robotników uciekło do Forst, Keune i innych miast. Po wyzwoleniu pozostała część wyposażenia stała się łupem zwycięzców. W 1946 r. zdemontowane urządzenia - przez wydzielone ekipy wojskowe i kolejarskie - zostały przewiezione m. in. do zakładów: Rokita Brzeg Dolny, Boruta Zgierz, Blachownia Kędzierzyn, a także do Poznania, Warszawy, Lublina i Zamościa. Zarządzeniem Dyrektora Naczelnego Centralnego Zarządu Przemysłu Chemicznego z dnia 28.01.1947 r. utworzono Centralne Biuro Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Chemicznego, przekształcone następnie w Centralę Zaopatrzenia Przemysłu Chemicznego. Ramy działania Centrali Przedsiębiorstwa Państwowego zgodnie z przepisami dekretu z 3.01.1947 r. o tworzeniu przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 8, poz. 421) zostały ustalone zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu ( L.dz. DOIDO 140 z 07.05.1947 r.). Centrala stała się instytucją nadrzędną w stosunku do wszystkich jednostek zaopatrzeniowych zjednoczeń podległych CZPCH w Gliwicach. Z dniem 01.01.1948 r. Centrala Zaopatrzenia Przemysłu chemicznego stała się samodzielnym przedsiębiorstwem wyodrębnionym. Na mocy zarządzenia CZPCH z 13.12.1949 r. Centrala przyjęła od Nadodżańskich Zakładów Przemysłu Organicznego Zakład Demontażu Krzystkowice-Barść. Pewien dokument, zwany "Sprawozdaniem" i sporządzony 28 czerwca 1953 r. w czterech egzemplarzach, z których jeden przechowywany jest w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie, wspomina o tzw. (...) Zakłady Demontażu Barść i podlegały Ministerstwu Przemysłu Chemicznego. I na zlecenie tego właśnie resortu 16. Batalion Saperów Wojska Polskiego skierowano w okolice Zasiek oraz do innego gigantycznego kombinatu chemicznego, koło Nowogrodu Bobrzańskiego nad Bobrem. Od 3 lutego do 20 czerwca 1953 roku saperzy niszczyli tam pozostałe materiały wybuchowe. Dopiero na przełomie 1960/1961 r. obszar został opuszczony przez wojsko i usunięto długi na 7 km płot. 

W dniu 15.05.2003 r. na terenie fabryki doszło do wybuchu bunkra, w wyniku którego zginęły dwie osoby. W dniu 27 kwietnia 2004 na doszło do wybuchu pozostałości materiałów wybuchowych w studzience kanalizacyjnej, w wyniku którego zginął mężczyzna. W maju 2007 na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze opracowano opinię mającą na celu określenie wartości zabytkowych obiektów i obszaru po dawnej fabryce zbrojeniowej w Zasiekach (wizja lokalna ok. 200 budowli) w związku z wnioskiem o planowanej likwidacji. Kilka z ponad trzystu bunkrów zaadoptowano na zakład przemysłowy zajmujący się obróbką elementów żeliwnych. Zakład daje pracę kilkudziesięciu ludziom zarówno z gminy Brody jak i okolicznych gmin. Niektóre pomniejsze obiekty, będące kiedyś suszarniami - magazynami, zaadoptowano na pieczarkarnie, a fragment na teren dla miłośników gier taktycznych - paintball.

Zdjęcie nr 1
Zdjęcie nr 2
Zdjęcie nr 3
Zdjęcie nr 4

1. Der Rüstungsbetrieb Dt. Sprengchemi, http://www.vimudeap.de/139_0168.html
2. Das verbotene Werk oder "Nie wieder Krieg" http://www.foxtrott-india.de/seiten/chroni/polen.htm
3. 1933-1945 Dynamit Aktiengesellschaft, vormals Alfred Nobel & Co. Troisdorf, und ihre Tochterfirmen http://www.floerken.de/tdfns/html/1939/1945%20dag_toechter.htm
4. Deutsche Sprengchemie Moschwig http://www.abenteuer-heimat.de/folie4/infos.php
5. Fabryka amunicji Zasieki (Brożek), http://gjpwz.eksploracja.org.pl/zasieki.html
6. Fabryka materiałów wybuchowych w Brożku (gm. Brody) jest ciągle niebezpieczna. Góry nitrogliceryny, http://www.zagan.com.pl/index.html?operation=100&nv_alp=0&nv_art=183&article_id=6980&category_id=1&PHPSESSID=72435406a5cbb3afc726aa45c7c9ecab
8. Fabryki w służbie śmierci, LESZEK ADAMCZEWSKI, Twój Tydzień Wielkopolski środa 11 stycznia 2006, http://przewodnik.iq.pl/tygodnik/nr01_98_s_01_07.pdf
9. DAG - Fabryka w lesie, 20 sierpień 2005, 12:21 http://www.nowogrodbobrz.pl/sport-i-turystyka/ciekawe-miejsca/98/
10. Miejscowości Gminy Brody http://www.brody.pl/UrzadGminy/index.php?solectwa
11. Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Zielonej Górze
data dodania: 14.03.2007 (data modyfikacji: 08-08-2007) http://www.kobidz.pl/app/site.php5/Show/1105.html
12.. Działania ratownicze podczas wybuchu bunkra w przedwojennej fabryce amunicji - Zasieki/Brożek 15-16. 05. 2003 r. http://www.straz.zary.pl/galeria/a2003/brozek/brozek.htm
13. Wybuch w studzience na terenie byłej fabryki amunicji w miejscowości Brożek - 27 kwietnia 2004 r. http://www.straz.zary.pl/galeria/a2004/brozek/brozek.htm
14. BROŻEK http://www.ziemialubuska.pl/1610,1577,,.html
15. Centralny Zarząd Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Chemicznego w Gliwicach http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/sezam.php?l=en&mode=show&zespoly_id=19840


/ / / /
/ / /
U.N. | 2008-05-07 17:33:34
Na temat tego obiektu istnieje film, którego fragment można obejrzeć pod
tadpole | 2008-05-08 13:46:14
Czy to takie dziwne, ze udzialy posiadal kapital amerykanski ? Nie zdziwilbym sie, ze udzialy mogl miec kapital polski czy francuski. Mamy ty doczynienia z KAPITALEM, ktory nie zna granic.
Danuta B. | 2009-12-10 19:58:39
Po słowach: Fragment planu fabryki w Brożku z jakiegoś opracowania niemieckiego brakuje tego planu.
Po słowach Pewien dokument, zwany „Sprawozdaniem” i sporządzony 28 czerwca 1953 r. w czterech egzemplarzach, z których jeden przechowywany jest w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie, wspomina o tzw. brakuje chyba tekstu.
Teren "gier taktycznych" to szkoła przetrwania dla młodych, morowo odzianych, łysych chłopaków. Dziwne wrażenie robi.
moose | 2022-06-29 12:44:04
Tekst poprawiłem gramatycznie, usunąłem niektóre niedokończone zdania.