Kalendarium Suliszowa
Autor:
Sławek D.°,
Data dodania: 2006-03-27 01:28:59,
Aktualizacja: 2006-03-27 01:28:59,
Odsłon: 2889
|
|
Kilka dat z historii wsi
|
Suliszów
Dawne nazwy miejscowości
Sophienau (1845)
Etymologia nazwy wsi
Historyczna nazwa wsi Sophienau składa się z dwóch członów; pierwszy pochodzi od imienia własnego Sophie, drugi au oznacza błonie. W związku z tym nazwę można przetłumaczyć jako błonie Zofii.
Historia wsi
Kolonia Sophienau powstała w 1752 r. na terenach, należących do majątku Jedlinka. W 1763 r. założono tam kopalnię Sophiengrube, która była własnością rodziny Hochbergów w Książu. Na mapie Wredego z ok. pół. XVIII w. miejsce późniejszej wsi było jeszcze niezasiedlone. Dopiero mapa z 1824 r., tzw. Urmestischblatt, rejestruje istnienie kolonii kilku domów, położonych wzdłuż drogi, której lokalizacja jest porównywalna z późniejszą ulicą Bolesława Chrobrego. Zapewne już w 2 połowie XVIII w. oprócz górnictwa, rozwijało się także tkactwo. W 1830 r. w Suliszowie działało 21 krosien.
W latach 1778-1814 w Suliszowie funkcjonowała szkoła. Urządzono ją w domu tkacza Johanna Gottfrieda Finke, który przysposabiał uczniów do pracy przy krosnach. Po jego śmierci w 1814 r. naukę przeniesiono do Glinicy. Ponowne przywrócenie szkoły w Suliszowie nastąpiło w 1885 r. Nauka odbywała się w gospodzie Altenburg, w wydzielonym do tego celu pomieszczeniu, do 1911 r. gdy zbudowano nową szkołę (ulica J. Słowackiego).
W 1818r. założono we wsi wójtostwo. Jako kolonia i wieś gminna wzmiankowana była w 1845r. W tym też czasie jej zabudowę tworzyło 25 domów, zasiedlonych przez 250 mieszkańców. Spośród tej liczby 8 mieszkańców było katolikami, pozostali wyznania ewangelickiego. Katolicy korzystali z posług kościoła w Olszyńcu, natomiast ewangelicy uczęszczali do zboru w Jedlinie Zdroju. We wsi funkcjonował młyn, folusz, bielarnia płótna. Wśród mieszkańców zajmujących się głównie drobnymi gospodarstwami rolnymi i hodowlą, było 8rzemieślników i 3 handlarzy wiktuałami.
Około połowy XIX w. w Suliszowie istniał folwark. Jego właścicielem był niejaki Joseph Kindler, w tym także czasie dzierżawiący również majątek pański w Jedlince.
W 1857 r. otwarta została fabryka porcelany Juliusza Schwarza. W rok później w zakładzie zatrudniającym 66 pracowników, czynne były 2 piece do wypału porcelany. Juliusz Szwarz sprzedał fabrykę Josephowi Schachtelowi w 1859 r. Własnością rodziny tego ostatniego fabryka pozostawała do czasu, gdy w 1913 r. przekształcono ją w spółkę akcyjną. Zwierzchnictwo spółki przejął potomek właściciela zakładu, Eugen Schachtel. Fabryka początkowo zajmowała się produkcją drobną (główki do fajek, zbiorniki do wody święconej). Produkcję poszerzono po rozbudowie zakładu w 1866 r. o prostą w formie, porcelanę domowego użytku. Jednocześnie rozpoczęto produkcję porcelany elektrotechnicznej.
W 3 ćwierci XIX w. we wsi funkcjonował oprócz nadal czynnej kopalni Sophiengrube, szyb Anna. Położony był na południowym wschodzie od terenu zasiedlonego. W dalszym ciągu w XIX w. kopalnie we wsi, jak i większość terenów górniczych w okolicy były częścią majątku w Książu. Pozostały obszar Suliszowa był prawdopodobnie w posiadaniu właścicieli Jedlinki i uzdrowiska Jedlina Zdrój. W 1878 r. trwały prace przy zakładaniu linii kolejowej Wałbrzych-Kłodzko, której odcinek przebiegał przez południowy kraniec wsi. Dworzec kolejowy w Suliszowie (ulica Dworcowa) otwarto 15 października 1880 r.
Około 1920 r. uprzemysłowienie osiągnęło najwyższy w historii miejscowości poziom. Fabryka porcelany w Suliszowie zatrudniała 400 pracowników. Po pożarze w 1923r gruntownie ją przebudowano w latach 1923-1925. Poszerzono wówczas zakres działalności obu linii produkcyjnych, tj. towarów elektrotechnicznych i porcelany domowej. Działająca przy zakładzie spółdzielnia mieszkaniowa fundowała domy mieszkalne dla pracowników fabryki. W latach 1941 - 1945 przedsiębiorstwo było własnością spółki przemysłu elektrycznego AEG i zakładów Bergmann i S-ka w Berlinie.
Kalendarium zaczerpnięte z książki " Jedlina Zdrój studium historyczno - urbanistyczne" Bożeny Adamskiej.
|